Ҫапла, ҫутҫанталӑкӑн хӑйӗн саккунӗ ҫав. Шупашкар енче юлашки вӑхӑтра ҫумӑр пулман мар-ха. Анчах кӑнтӑр енче ӑна теме кӗтнӗ пекех тӗмсӗлеҫҫӗ иккен. Патӑрьел районӗнче, сӑмахран, вӑйлӑ ҫумӑр ака уйӑхӗн 26-мӗшренпе ҫуман теҫҫӗ. Унтанпа вӗтӗ ҫумӑр икӗ хутчен шӑпӑртатса иртнӗ те тек пулман-мӗн.
Ял хуҫалӑх культурисене епле те пулин сыхласа хӑварас тесе хресчен тӗрлӗ меслет шырать. 4 хуҫалӑхра хирсене шӑвараҫҫӗ иккен. Ҫапах та мӗнпур уя шӑварса пӗтереймесси паллӑ ӗнтӗ. Ҫӗрулмине типсе каясран ятарлӑ препаратпа аталантараҫҫӗ-мӗн-ха. Анчах ку та йывӑрлӑхран тухмалли ҫул-йӗр тееймӗн. Ҫеҫке симӗс ларсан та ҫӗрулми ӳсесшӗн мар.
Акӑ, «Батыръ» хуҫалӑхра рапс пачах шӑтса тухманпа пӗрех иккен. Сухаласа пӑрахасси кӑна юлать тесе пӑшӑрханать имӗш агрофирма ертӳҫи Шейхулла Куликов.
Пӗтӗмӗшле илсен, Патӑрьел районӗнче ҫуртрисен пӗрре-виҫҫӗмӗш пайӗ пӗтнӗ теҫҫӗ. Пӗрчӗллӗ йышши культурӑсем кӑна 7 пин ытла гектар ҫинче типсе ларнӑ.
Синоптиксем те хресчене ҫумӑр ҫӑвать текен хыпарпа савӑнтараймаҫҫӗ.
Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче выльӑх апачӗ хатӗрлессипе хӗрӳ тапхӑр пырать. Ял хуҫалӑх министерстви ытларикунхи цифрӑсене илсе кӑтартать. Ял хуҫалӑх предприятийӗсенче тата фермер хуҫалӑхӗсенче нумай ҫул ӳсекен курӑксене 44,5 пине яхӑн гектар ҫинче ҫулнӑ иккен. Ҫапла вара виҫӗм кун тӗлне 31,5 пин тонна утӑ тата 45,8 пин тонна сенаж хатӗрленӗ.
Утӑ хатӗрлессине илсен кӑнтӑр енчи районсем — комсомольскисем, елчӗксем тата патӑрьелсем — малта пыраҫҫӗ иккен. Тоннӑпа илсен шӑпах вӗсем нумайрах янтӑлама ӗлкӗрнӗ. Сенажпа вара Шупашкар районне ҫитекен ҫук — вӑл енче 8 пин тоннӑна яхӑн хатӗрленӗ. Маларах асӑннӑ каҫал енсем тата вӑрнарсем — 5,2 пиншер тонна, елчӗксем — 4,6 пин тонна.
Юлашки ҫулсенче республикӑра «Агро-100» клуб йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ. Мӗне пӗлтерет-ха вӑл? Вӑл — ял хуҫалӑх предприятийӗсем епле ӗҫленине кӑтартакан рейтинг. Иртсе кайнӑ ҫулталӑкри ӗҫ-хӗле шута илсе Чӑваш Енӗн «Агро-Инновации» хысна предприятийӗ «Агро-100» клуб йӗркелет. Ӗнер вара ҫавна презентациленӗ.
Клубӑн пӗрремӗш йӗркине «Авангард» тулли мар яваплӑ общество — «Ҫӗрпӳри бекон» йышӑннӑ. Ун хыҫҫӑн Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ тата «Юрма» агроходинг пыраҫҫӗ иккен. Вӗсем хыҫҫӑн — «Ольдеевская» агрофирма, Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооператив, Йӗпреҫ районӗнчи «Рассвет» общество, Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» общество, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Коминтерн» кооператив, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Комсомольски районӗнчи «Ҫӗр улмие мухтав» агрофирма пыраҫҫӗ.
Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетни ҫинчен эпир маларӑх пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Кулленхи шӑрӑх кунсене пула районта ун чухне 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ пулнӑччӗ. Паян вара, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнче йывӑр лару-тӑру режимне сирнӗ. Ку районти шӑрӑх кунсем ҫумӑрлӑ, ӑмӑрлӑ кунсемпе ылмашнипе ҫыхӑннӑ. Ҫапла вара районти вӑрмансене те ҫӳрӗме ирӗк панӑ.
Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене шырлӑх масштаблӑ курассинчен хӑтӑлас тӗлӗшпе кирлӗ ӗҫсене пурнӑҫласа пыма сӗнеҫҫӗ.
Шупашкарти урамсенче ҫитес вӑхӑтра сӗт сутакан ятарлӑ сӗткоматсем вырнаҫтарма палӑртнӑ. Пӗрремӗш автоматсене ӗнер Чӑваш Енӗн ялхуҫаминӗ «Регионсем — чикесӗр ҫыхӑну» куравра кӑтартма та ӗлкӗрнӗ пулнӑ.
Европӑра сӗткоматсене вырнаҫтарас ӗҫ-пуҫ ҫӗнӗлӗх мар, Раҫҫейре вара асӑннӑ ҫӗнӗллӗхе тин кӑна пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ. Паянхи куна илес пулсан автоматсене Мускавпа Табов хулисенче йышлӑн лартаҫҫӗ.
Шупашкарта сӗткаматсене вырнаҫтарас ыйтӑва пӗрремӗш хут Тӑвай районӗнче пурӑнакан Сергей Илларионов ҫӗкленӗ пулнӑ. Вӑл сӗт туса илме ӗне ферми уҫма шутланӑ. Сунӑ сӗте халӑха ҫитерме (икӗ-виҫӗ алӑ урлӑ сутас вырӑнне) ҫак автоматсем питӗ те меллӗ иккен.
Хуласенче вырнаҫтарнӑ сӗткаматсем чӑннипех халӑхшӑн тухӑҫлӑ пулӗ. Автоматпа усӑ курма та ҫӑмӑл. Хальлӗхӗ фермер 8 сӗткомат туянма палӑртнӑ. Автоматсене Чехинче туса кӑларнӑ, ҫавӑнпа та тӗлентермӗш техникӑна вырнаҫтарма Шупашкара ятарласа Мускавпа Чехи ӑстисем ҫитнӗ.
Сергей Илларионов фермер автоматсене халӑх йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенче вырнаҫтарасшӑн.
Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетнӗ ҫинчен пӗлтереҫҫӗ. Патӑрьел районӗ юлашки кунсенче шӑрӑх та хӗвеллӗ тӑракан ҫанталӑкран аптӑрать, ҫумӑр ҫуни те кунта тахҫанах пулнӑ.
Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗртме уйӑхӗнче Патӑрьел районӗненче ытти ҫулсенчи кӑтартусемпе танлаштарсан ҫанталӑк ӑшшипе 3-4 градус таран ирттерет. Ҫумӑр ҫӑвать пулсан та ҫӗре лайӑх йӗпетмеллех ҫумасть. Ҫакна пула тӑпрара нӳрӗк самай ҫителӗксӗр иккен. Шӑрӑх кунсене пула 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ.
Йывӑр лару-тӑру пуҫланни пирки пӗлтерни пулас шырлӑхран хӑтӑлма пулӑшӗ. Ҫапла май ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене ҫутҫанталӑк малалла епле пулассине тӗплӗн сӑнама ыйтаҫҫӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви ҫемье выльӑх-чӗрлӗх фермисене аталантарма пулӑшас тесе конкурс йӗркеленӗ.
Патшалӑх укҫине илме ӗмӗтленекенсем 23 ҫын тупӑннӑ, анчах вӗсенчен пӗрин бизнес-проекчӗ конкурс ыйтнине тивӗҫтерменнине кура ӑна пӑрахӑҫлама йышӑннӑ.
Асӑннӑ ведомство хыпарланӑ тӑрӑх, патшалӑх пулӑшӑвӗн вӑтам виҫи 4 миллион тенкӗпе танлашать. Укҫана Патӑрьел районӗнчи И.Ш. Куликов, Комсомольски районӗнчи Ф.Г. Хайртдинов, Вӑрнар районӗнчи В.Г. Яковлев, Елчӗк районӗнчи Н.П. Бикулов, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи В.Г. Ермолаев, Ҫӗмӗрле районӗнчи Е.В. Карасев, Шӑмӑршӑ районӗнчи А.К. Хлюкин фермерсене пама йышӑннӑ. Куликов, Хайртдинов, Яковлев, Бикулов тата Ермолаев фермерсем укҫапа 50-100 пуҫлӑх сӗт-ҫу фермисем хӑпартасшӑн. Карасев вара выльӑх-чӗрлӗх валли хуралтӑсем ҫӗклесшӗн, выльӑх апачӗ хатӗрлемелли техника тата ашлӑх ӑратлӑ ӗне-выльӑх туянасшӑн.
Муркаш районӗнчи ял хуҫалӑх предприятисенче сӗтпе тивӗҫтерекен ӗнесен шучӗ пӗтӗмпе 2 246 пуҫ. Кунне районта сӗт тупӑшӗ 29 625 кг ҫитет. Ку шут пӗлтерхи кӑтартусенчен 5 200 кг нумайрах.
Суворов ячӗллӗ, «Герой», Е. Андреев ячӗллӗ, АФ «Путь Ильича» хуҫалӑхӗсенче сӗт тупӑшӗ пӗр ӗнерен вӑтӑм кӑтартӑвӗ 15 кг ҫитет. Ҫав вӑхӑтрах «Передовик» и ФГУП хуҫалӑхсенче 10 кг сӗт ҫеҫ суса илеҫҫӗ. Сӗте туянас хакӗ паяхи куна ҫапларах: «Молочный завод «Моргаушский» ТМЯО— 1 литӑршӑн 13,5 тенкӗ, Муркаш райповӗ — 1 литӑршӑн 10,5 тенкӗ, Мӑн Сӗнтӗр райповӗ — 1 литӑршӑн 11 тенкӗ тӳлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре страхлакан тата инвестици компанисене сутма шухӑшлаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ӑратлӑ чӑх-чӗп фабрикин акцине те сутлӑха кӑларӗҫ. Кун пирки республикӑн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви пӗлтернӗ иккен. Аукцион утӑ уйӑхӗнче иртмелле. Хальхи вӑхӑтра заявкӑсем йышӑнаҫҫӗ-мӗн.
«Поддержка» страхлакан компанин 34,6% акцине сутма шухӑшланӑ. Малтанхи хак 46,16 миллион тенкӗпе танлашать. Устав пурлӑхне вара 158,8 миллион тенкӗпе палӑртнӑ. «Атӑлҫи инвестици компанийӗн» обществӑн акцийӗсене ҫуррине яхӑн — 49,3% — сутӗҫ. Унӑн устав пурлӑхне 730 миллион тенкӗпе хакланӑ. Сӑмах май, предприятие кӑҫал икӗ хутчен те сутлӑха кӑларнӑ-мӗн, анчах туянакан тупӑнман.
Сутма шухӑшланӑ тепӗр обьект — Вӑрмарти чӑх-чӗп фабрики. Унӑн устав пурлӑхӗ 85,57 миллион тенкӗ тӑрать. Аукцион 62,76 миллонтан тытӑнӗ.
Ҫӗртмен 5-6-мӗшӗсенче Чӑваш Енре Франци элчисем килсе ҫитмелле. Инҫе ҫула ҫывӑхлатма вӗсем пирӗн патӑмӑрти ял хуҫалӑх отраслӗпе кӑсӑкланнӑран шут тытнӑ-мӗн.
Ҫичӗ ютран килекенсем хушшинче ял хуҫалӑх машинисене кӑларакансем, кукурус, хӗвелҫаврӑнӑш, рапс, сорго тата соя вӑррине туса илекенсем пулмалла иккен. Францин ял хуҫалӑх отраслӗн ӗҫченӗсем Чӑваш Енри хӑш-пӗр предприятие ҫитӗҫ, фермерсемпе курнӑҫӗҫ. Пӗр-пӗрин опычӗпе паллашнӑ хыҫҫӑн килӗштерсе ӗҫлесси пирки пӗр чӗлхе тупасса шанаҫҫӗ.
+0.3 °C